Werkboek De 5 frustraties van teamwork - ‘Echt een waardevol extraatje’

In een grote kring zaten een groep jonge medewerkers, leidinggevenden en directie bij elkaar. Samen waren ze in gesprek over de vraag hoe het bedrijf de groei voor de komende jaren kon waarborgen en hoe hierin alle medewerkers mee te nemen. Aanleiding was een rapport dat door een aantal van hen was geschreven over de noodzaak van meer psychologische veiligheid binnen het bedrijf. Niet dat het zo beroerd was, maar het kon beter. Omwille van alle medewerkers én omwille van groeiende bedrijfsresultaten.

Ik had de eer om als consultant bij dit gesprek aanwezig te zijn. Een feestje. Omdat ik deze middag getuige was een groep leidinggevenden die oprecht op zoek was naar een antwoord op de vraag hoe dienend leiderschap in de dagelijkse praktijk handen en voeten te geven.

Piramide van Lencioni

Aan bod kwamen thema’s als het bouwen aan meer onderling vertrouwen, de veiligheid om het echte gesprek met elkaar aan te gaan en hoe te waarborgen dat de ingezette groei voortgezet kon worden. Zonder het te benoemen, ging de groep onbewust stap voor stap door de zogenoemde ‘Piramide van Lencioni’, het model van de Amerikaanse auteur Patrick Lencioni. Ik kon mij bedwingen om niet, zoals ik graag doe, de fllipover erbij te pakken en het model uit te tekenen. Dit was niet het moment.

Weinig trainingen waarin ik het in 2002 gelanceerde model er trouwens niet bij haal. In zijn boek De 5 frustraties van teamwork beschrijft Lencioni hoe teams vanuit een vertrouwensrelatie kunnen groeien naar geweldige resultaten.

Werkboek

Om het teams (en trainers) nog gemakkelijker te maken, schreef Lencioni na het succes van zijn boek een aanvullend werkboek, dat uitgeverij Business Contact onlangs vertaalde. Lencioni gaat hierin nog eens zorgvuldig door het model heen en geeft vervolgens praktische tips hoe de piramide samen te bewandelen. Los van het feit dat dit commercieel natuurlijk een slimme zet van Lencioni is, is dit werkboek echt een waardevol extraatje voor bedrijven die het thema ‘psychologische veiligheid’ mede door de huidige ontwikkelingen in de samenleving duidelijker op de agenda hebben staan.

Vertrouwen

Uiteraard begint Lencioni met de basis van zijn piramide: vertrouwen. ‘Geen eigenschap of kenmerk is belangrijker dan vertrouwen,’ stelt hij. ‘Vertrouwen op basis van kwetsbaarheid is gebaseerd op het simpele en praktische gegeven dat mensen niet bang zijn om de waarheid over zichzelf toe te geven, niet aan het soort bedrijfspolitiek te doen dat ten koste gaat van ieders tijd en energie en, wat belangrijker is, het behalen van resultaten hoogst onwaarschijnlijk maakt.’ Zonder het zo te noemen, heeft Lencioni het hier natuurlijk gewoon over psychologische veiligheid, een term die – terecht - in steeds meer leiderschapsboeken opduikt.

Hoe aan vertrouwen te werken? Zoals de bovengenoemde groep zelf al concludeerde, door het gesprek met elkaar aan te gaan. Elkaar echt te leren kennen. Of, zoals iemand zei: elkaar echt te zien. Lencioni: ‘Als teamleden aspecten van hun privéleven onthullen aan hun collega’s, leren ze zich ook op hun gemak te voelen als ze open zijn over andere dingen’. En dus raadt Lencioni de oefening ‘Persoonlijke geschiedenis’ aan. Tijdens een stafvergadering of een externe bijeenkomt ga je rond de tafel en laat je elke teamlid drie dingen vertellen:

- Waar is hij of zij opgegroeid?

- Hoeveel kinderen waren er in het gezin?

- Wat was de moeilijkste of grootste uitdaging van zijn of haar kindertijd?

Nu klinkt bovenstaande misschien soft en zweverig, maar zoals de piramide al aangeeft, is dit het zeker niet. Uiteindelijk gaat het om het groeien naar resultaten. En hiervoor is het nu eenmaal belangrijk elkaar beter te leren kennen. Of zoals Lencioni het zelf zegt: ‘Het doel van deze oefening is simpelweg mensen te helpen om zich op hun gemak te voelen met enige mate van kwetsbaarheid’. En zoals Brené Brown in haar boek De kracht van kwetsbaarheid schrijft, is dit niet soft, maar vraagt dit juist veel moed van de leidinggevenden.

Net zoals het serieus doorlopen van de andere door Lencioni aangereikte stappen moed vraagt. Moed die – zo ben ik overtuigd – vrucht zal dragen in mooie bedrijfsresultaten. Of anders gezegd: wie de stappen niet durft te zetten, zal de boot wel eens kunnen gaan missen en gefrustreerd achterblijven. De groep met wie ik zat, zal dit in ieder geval niet overkomen!