Dat we ons allemaal – bewust of onbewust – laten beïnvloeden door onze rolmodellen, leerde ik in 2009 uit het geweldige boek Hoe je een geboren leider wordt (niet meer leverbaar, red.) van Frank Schaper. Wil je weten wat voor leidinggevende je in huis haalt of wie je in het stemhokje jouw voorkeur moet geven, probeer dan te achterhalen wie zijn of haar rolmodellen zijn. Het kan veel zeggen over wat je in de toekomst kan verwachten.
Spiegelneuronen
Het zijn onze zogenoemde spiegelneuronen die ons in staat stellen ons in anderen in te leven, een verbinding met hen te maken en hen te kopiëren, zo stelt Schaper (in navolging van Marco Iacoboni in zijn boek Mirroring People). ‘Zo nemen wij gedrag, spreekstijl, woorden, taalgebruik, gezichtsuitdrukkingen of overtuigingen over van onze voorbeelden, vaak bewust, maar nog vaker onbewust.’ Rolmodellen, van wie we overigens niet alle eigenschappen persé hoeven te waarderen, kunnen familieleden zijn, bekende politici, maar bijvoorbeeld ook filmhelden of stripfiguren. Wanneer ik zelf kijk wie mij inspireren op het gebied van het geven van keynotes, kan ik mijn rolmodellen zo benoemen. Zo leerde Tim Keller mij te spreken met onderbouwde kennis over m’n onderwerp, Bill Hybels om altijd gepassioneerd te blijven over m’n boodschap en Ken Blanchard om veel herkenbare verhalen te vertellen. Dit is dus wat toehoorders van mij mogen verwachten.
40 rolmodellen van Trump
Boeiend – en schokkend! – is de opsomming van Schaper van veertig rolmodellen van Donald Trump. Nu hebben we al gezien tot welke idiote uitspraken en daden de oud-president van de Verenigde Staten in staat is, maar The Great American Dictator maakt mij oprecht bang dat Trump in januari 2025 weer intrek neemt in het Witte Huis. De mannen – en enkele vrouw – die hij als zijn rolmodellen ziet, beloven namelijk weinig goeds. Zo kijkt Trump op tegen dictators als Vladmir Poetin, Xi Jinping en Kim Jong-un. Hij zou hun alleenheerschappij maar al te graag kopiëren.
Toughness en winning
De ellende wat betreft de karaktervorming van Trump begon al op jonge leeftijd. Op 13-jarige leeftijd werd hij op een militair internaat geplaatst. Het internaat stond bekend om zijn keiharde studenten en de systematische ontgroenings- en pestpraktijken van de leerlingen. Kinderen barstten in tranen uit en smeekten om naar huis te mogen, zo beschrijft Schaper het thuis van tiener Trump. ‘Hoe overleeft een tiener zo’n plek?’ In het geval van Trump door zich op te trekken aan de een van de docenten, Theodore Dobias, een voormalig drilsergeant van de marine. Hij leerde Trump ‘toughness’ en ‘winning’. Overlevingsstrategieën die we in alles wat Trump sindsdien deed, terugzien. Als man richting vrouwen, als zakenman richting concurrenten, als politicus richting tegenstanders. Trump groeide uit tot een narcist pur sang die omwille van eigen eer en glorie letterlijk over lijken gaat. Verliezen is voor Trump geen optie. Toegeven dat je verloren hebt dus ook niet. Het leven op het internaat stond het niet toe.
Roy Cohn
Een van de belangrijkste rolmodellen van Trump, is de voor mij tot dusver onbekende, maar in New York beruchte advocaat Roy Cohn. Een uitspraak van hem is: ‘Don’t tell me what the law is. Just let me know who the fucking judge is.’ De wet is irrelevant. Het gaat er om wie hem interpreteert. Schaper somt 23 lessen op die Trump van Cohn leerde. Ik pik er een paar uit:
- Always claim victory, whatever the outcome
- Avoid Paying taxes
- Deny, deny, deny
- Lying is okay
- Make your insults personal
- Never apologize, never admit to a mistake and never give up
Contrast
Wanneer Trump de verkiezingen in november wint – en alles wijst erop dat hij een grote kans maakt – heeft Amerika een president die zich laat beïnvloeden door mannen als pedofiel Jeffrey Epstein en playboybaas Hugh Hefner, door televisieschurken als Clint Eastwood en door dictators als Vladimir Poetin. Het zou maar zou kunnen dat zijn eerste termijn en de nasleep op 6 januari van de bestorming van het Capitool, nog niets is vergeleken met wat de wereld te wachten staat. Onbegrijpelijk én bijzonder kwalijk vind ik het daarom als christen dat de zogenoemde ‘born again evangelicals’ Trump aan de macht zullen helpen. Terwijl hun rolmodel toch Jezus zou moeten zijn. Een groter contrast is niet denkbaar.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie