Of is het ook mogelijk om zowel dit áls dat te kiezen en dus ‘dit EN dat’ te realiseren. Wij beantwoorden deze vraag met een volmondig ja! Ja, het is mogelijk om de strijdige proposities te verzoenen, te reconciliëren. Er van uitgaande dat er de wil is om te reconciliëren en te gaan voor wederzijdse winst, voor win-win.
Samenwerken of concurreren? People of profit? Standaard of maatwerk? Beheersing/controle of zelfsturing? Stabiliteit of verandering? Centrale coördinatie of decentrale initiatieven? Kosten reduceren of kwaliteit verbeteren? Exploitatie of exploratie? Binnen of buiten bestaande structuren innoveren? Top-down of bottom-up? Meelevende of harde leiderschapsstijl? Doorstuderen of gaan werken? Carrière of kinderen? Werken of leven (work-life balance)? Soevereiniteit of een sterker Europa? Ingrijpen in Syrië of niet?
Dergelijke fundamentele vragen vragen om meer dan wikken en wegen. Vooral als zowel een ‘ja’ als een ‘nee’ gevolgen heeft die onacceptabel zijn. Zo’n situatie ervaren wij als een dilemma.
In ons recent verschenen boek geven wij inzicht in het fenomeen dilemma en bieden we een procesmethode aan die helpt om succesvol met een dilemma om te gaan en een win-win te vinden. Deze methode noemen we Dilemma to Dialogue en bestaat uit 12 stappen. De bijbehorende vaardigheden en valkuilen benoemen we ook.
Wij geven ook een overzicht van alle belangrijke dilemmadenkers die dit vakgebied de laatste 40 jaar op de kaart hebben gezet, met hun inzichten, oplossingsrichtingen en tips.
In de tekst behandelen we vele cases. Van relatief eenvoudige dilemma’s tot zeer complexe dilemma’s, zoals de Brexit en de energietransitie van Shell. Aan de orde komen organisatie-dilemma’s op het gebied van leiderschap, strategie, samenwerken, organiseren en veranderen, innoveren en interveniëren.
Beroepsdilemma’s zijn vaak specifiek voor een sector of branche. We geven een inkijkje in de wereld van de rechter, de politicus, de zorgverlener, de docent en de stadsontwikkelaar. En ook een aantal filosofen komt aan bod.
Met levensdilemma’s moeten we allemaal leren omgaan. Bijvoorbeeld ik en de ander, leven en dood, mijn cultuur versus jouw cultuur, mijn waarden en drijfveren versus de jouwe. Levenskunst is hier het thema.
Omgaan met dilemma’s is als een dans. Een dans van de dilemmahouder (hij of zij die door het dilemma uit de slaap wordt gehouden) en vertegenwoordigers van de tegenstrijdige proposities, de stakeholders. Wij bieden niet alleen de danspassen, maar maken daarnaast duidelijk wat nodig is om de omstandigheden te creëren die een succesvolle dans mogelijk maken.
In de complexe wereld van de 21ste eeuw, met al de wereldwijde afhankelijkheden, is het omgaan met dilemma’s een essentiële vaardigheid. Verzoening van tegenpolen en dialoog zijn onmisbare kwaliteiten voor leven en werk.
Allard G.A. Everts (1946) is mijnbouwkundig ingenieur. Na vijftien jaar internationaal werk binnen zijn vakgebied koos hij voor organisatieadvieswerk. (Eerst bij KPMG Management Consulting, later bij Trompenaars Hampden-Turner). Steven Olthof (1951) was partner bij KPMG management consultants en is nu associate partner en docent bij het European Centre for the Experience and Transformation Economy. Ze zijn de auteurs van Dansen met dilemma's.
