‘Uit het goede hout gesneden. De enerverende stap van manager naar bestuurder’ van Hanke Lange treft een actueel thema – het besturen van organisaties – vanuit een bijzonder perspectief.

Hans Vermaak heeft een dik proefschrift geschreven over de kunst van het interveniëren in complexe organisatieomgevingen. Hij baseert zijn onderzoek op zijn ervaringen in 30 trajecten waarin de medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het (internationale) werkveld aan de slag gingen met complexe veranderopgaven. Tja, zo uitgeschreven in één lange zin klinkt het nogal eenduidig. Dat is toch het werk en de expertise van organisatieadviseurs: begeleiden van veranderingen? In 'Plezier beleven aan taaie vraagstukken' van Hans Vermaak wordt duidelijk dat het om de dooie dood niet eenduidig is om een rol te spelen bij de aanpak van taaie vraagstukken. Nou wist ik dat al – u waarschijnlijk ook wel – het bijzondere is dat Hans Vermaak erin slaagt om scherp uit te leggen hoe het in elkaar steekt en wat je daarin kunt doen.

De organisatie als een tuin. Een mooie metafoor, waarbij u kunt denken aan: wat beschouwen we als onkruid, waar willen meer bloemen en waar gaan we snoeien? Kortom, de tuin als metafoor voor een organisatie geeft mogelijkheid om goede vragen te stellen. Een vruchtbaar thema. Hoe is het om een spel te spelen dat nadrukkelijk gebruikmaakt van 'de tuin' als metafoor? Ik heb 'Metaforio' zelf en ook met een ander uitgeprobeerd. De ervaring hiermee overwegend positief, zij het dat ik me soms ergerde aan de kaarten.

Dit boek beschrijft vijf pijlers die topmanagers nodig hebben om een 'high performance organisatie' (HPO) te bouwen. André de Waal baseert zijn overzicht op een uitgebreid onderzoek; hij pretendeert met dit boek een werkelijk alomvattend recept te leveren. Met enige scepsis begon ik eraan, vanuit een gezond wantrouwen tegen de al te eenvoudige how-to-be-succesful benadering. 'Maak van je bedrijf een toporganisatie' leest makkelijk en geeft een goed overzicht van vele management-hypes. Heel interessant om te lezen allemaal, maar het levert niet zoveel nieuws op.

De vraag waar het in 'The 9 Disciplines of a Facilitator' over gaat is: wat heb je nodig om een groep of een team te leiden in het begin van de 21ste eeuw? Zeer terecht merken Jon en Maureen Jenkins op dat besluitvorming en samenwerking in organisaties van diverse mensen input vraagt. 

Er is veel literatuur over strategie en strategisch management, vertellen de auteurs van dit boek, maar in dit boek zoek je tevergeefs naar de bekende modellen als een SWOT-analyse. Dit is een praktijkboek. Dat inspireerde mij om het boek te lezen. Het boek gaat niet over wat strategie ís, maar het gaat over hoe je strategie kunt máken. Dat is een benadering die mij erg aanspreekt, omdat de abstracte termen teruggebracht worden naar de dagelijkse praktijk. Eric Wiebes, Marc Baaij en Pieter Witteveen laten zien aan de hand van mooie praktijkvoorbeelden hoe dat in zijn werk gaat, inspirerend voor iedereen die zich wel eens heeft af gevraagd hoe strategieontwikkeling in zijn werk gaat.

Iedere manager of bestuurder herkent het wel: er lopen in de organisatie verschillende projecten tegelijkertijd en sommige projecten hebben ook belangrijke relaties met externe partijen. Al die projecten zitten elkaar soms in de weg of overlappen elkaar deels en daardoor is het lastig prioriteiten te stellen en het totaal aan te sturen. I

Iedereen begrijpt dat je met een organisatie pas kwaliteit kan leveren als je er managementaandacht aan schenkt. Het gaat tenslotte niet vanzelf. Er zijn dan ook diverse modellen beschikbaar om op kwaliteit te sturen. Maar welk kwaliteitsmodel kun je in een bepaalde situatie gebruiken? Hoe lang kun je doen met een model en wanneer switch je naar een ander? 

Leuren met je kennis, opdringerig telefoneren, bedelen om een opdracht. Als dat je associaties zijn met acquisitie, dan is het geen wonder dat veel mensen er een hekel aan hebben. Kan acquireren dan ook wat anders zijn? Volgens Peter Klijsen wel. In zijn boek 'Persoonlijke kracht in acquisitiegesprekken' breekt hij een lans voor een integere en pro-actieve opstelling. Verfrissend is zijn nuchtere benadering van het verkoopgesprek en zijn onderliggende filosofie: respecteer jezelf én de klant, en speel in op wat er gebeurt. Jazeker, met deze aanpak zal ik me - en met mij anderen die projecten willen binnenhalen - een stuk prettiger voelen als ik op acquisitiepad ga. Maar of ik dan ook direct succesvol zal zijn?

Terecht stelt Martin Hetebij in zijn boek 'Macht en politiek handelen in organisaties' dat iedereen in een organisatie te maken krijgt met macht en politiek wanneer je de besluitvorming wilt beïnvloeden. En wie wil dit nou niet? Wie heeft geen anderen nodig om zijn of haar werk te doen? We weten allemaal uit ervaring hoe lastig het soms is om in de flexibele en platte organisaties van vandaag je projecten of opdrachten te realiseren.

De titel 'Handboek ontwikkelingsgericht coachen. Een hefboom voor zelfsturing' laat precies zien wat voor boek dit is: een handboek! In dit geval voor gevorderden. Rudi Vandamme laat op een zeer gestructureerde manier zien hoe ontwikkelingsgericht coachen volgens hem in elkaar zit, wat de stappen en processen daarin zijn, en hoe je als coach daar een rol in kan vervullen. Daar heeft hij 368 bladzijden voor nodig, maar dan heb je ook een gedegen inzicht in zijn gedachtegang. Het boek is een aanrader voor mensen die hun eigen aanpak tegen het licht willen houden en wat goede raad in ontvangst nemen.

Als rechtgeaard en, in mijn ogen, ervaren professional was ik erg benieuwd naar het boekje 'Gesprekskunst voor professionals. Zou ik nog wat van kunnen leren uit een boekje dat van kaft tot kaft slechts 96 bladzijden telt? Het antwoord is: jazeker! 

In dit boek verkennen Marijke Lingsma en Francine ten Hoedt het hele terrein van conflicthantering, bezien vanuit de positie van managers, projectleider of interimmers. Dat verklaart de titel: conflict coaching. Met andere woorden: hoe kun je als manager ervoor zorgen dat je medewerkers erin slagen hun eigen conflicten op te lossen?

Vol verwachting en met een beetje scepsis begon ik aan het boek, want hier werd mij een model beloofd 'dat voor alle mogelijke vraagstukken op individueel, team- of organisatieniveau oplossingsrichtingen biedt zonder de onderlinge samenhang tussen mens en organisatie uit het oog te verliezen.' Zou de Haarlemmerolie voor organisaties nu eindelijk zijn uitgevonden?

De eerste druk van dit boek verscheen in 1994. De focus ligt op de vraag: gegeven een organisatiedoel, hoe weet je dan als manager of je op de goede weg bent? En vervolgens kreeg de lezer een prachtige set instrumenten in handen.