Turbulente tijden zorgen ervoor dat organisaties en hun leiders zichzelf telkens opnieuw moeten uitvinden. De digitale transformatie van het afgelopen decennium zorgt voor disruptie (verstoring, ontwrichting) van sectoren en verplaatst de strijd om de klant naar de digitale wereld. Inmiddels zijn ICT en digitalisering strategische bedrijfsfactoren en vereist het leiden met digitale transformatie om visie en sturing door het topmanagement.
Leiden met digitale transformatie
De ondertitel van ons boek: ‘Leiden met Digitale Transformatie’ benadrukt de essentie van leiderschap van zowel de organisatie als van de mensen die deze digitale transformatie moeten sturen - een taak waar de CIO wel een leiderschapsrol heeft maar deze niet alleen kan vervullen. In een volledig nieuw hoofdstuk gaan we daarom in op de rol van bestuur, businessmanagement en toezichthouders. Zij spelen een cruciale rol bij het sturen van de business-transformatie van de organisatie naar de digitale toekomst. Het gaat niet langer alleen om een digitale strategie, maar om het omarmen van een strategie in de digitale wereld. Het leiden en realiseren van digitale transformatie is niet alleen de taak van C-niveau, maar vereist collectieve verantwoordelijkheid. Het is essentieel om management en medewerkers actief te betrekken bij deze verandering. Digitale transformatie draait niet alleen om technologie, maar ook om het ontwikkelen van de juiste vaardigheden bij zowel medewerkers als het management. Het vermogen van de organisatie om zich aan te passen aan een meer digitale toekomst vraagt om het ontwikkelen van een digitale mindset en nieuwe competenties.
Kompas voor digitale strategie en transformatie
Het boek biedt een actueel kompas om de digitale strategie en transformatie van organisaties vorm te geven. Organisaties en hun CIO’s hebben de afgelopen jaren veel geleerd van hun ervaringen met digitale transformatie. Deze nieuwe editie omarmt recente technologische ontwikkelingen als data en AI, ondersteund door het steeds breder gebruik van cloud en clouddiensten. Generatieve AI tools als ChatGPT kunnen worden gezien als general purpose technology. Dit zijn technologieën voor algemeen gebruik die een hele economie kunnen beïnvloeden en het potentieel hebben om samenlevingen drastisch te veranderen door hun impact op reeds bestaande economische en sociale structuren. De archetypische voorbeelden van dit type technologieën zijn de stoommachine, elektriciteit en informatietechnologie die eerdere technologische revoluties aanjoegen.
De rol van digitalisering en ICT is steeds bepalender geworden voor het bestaansrecht van organisaties, waardoor het een strategisch bedrijfsmiddel is geworden. Dit betekent ook dat organisaties anders moeten omgaan met de sturing en ontwikkeling van digitalisering en digitale transformatie. Niet overlaten aan de techneuten van ICT alleen. Het bewustzijn, de kennis en ontwikkeling van digitale technologie moeten in alle lagen van de organisatie doordringen. Digitale transformatie is chefsache, en de CIO fungeert daarbij als coach voor bestuur en management.
De leiderschapsrol van de CIO 3.0
De rol van de CIO is aan het veranderen van een ondersteunende functie met beperkte invloed naar een leiderschapsrol met grote impact: de CIO 3.0. De CIO 3.0 richt zich op innovatie, klantinteractie, samenwerking met netwerkpartners en business-transformatie om de digitale toekomst van de organisatie vorm te geven. Tegelijkertijd waarborgt de CIO 3.0 de cruciale aspecten van ICT en zorgt voor de benodigde beschikbaarheid, snelheid, wendbaarheid en schaalbaarheid van de ICT-omgeving, zelfs in sommige gevallen tot het elimineren van de interne ICT-afdeling.
De opdracht van de CIO 3.0 omvat drie belangrijke facetten.
- Coaching van het senior management.
- Transformatie naar een wendbare ICT-functie.
- Ontwikkeling van een businessstrategie in het digitale tijdperk.
Als coach voor het senior management is het noodzakelijk dat CEO’s en business managers de strategische kansen van nieuwe technologieën begrijpen en benutten. Hierbij kan de CIO 3.0 een cruciale rol spelen door hun collega's op C-niveau te begeleiden en te laten zien welke mogelijkheden digitale technologie biedt voor de transformatie van de organisatie. Als changemanager van de ICT-functie is het aan de CIO 3.0 om ervoor te zorgen dat de ICT-functie klaar is voor de digitale transformatieambitie van de organisatie. Als business strateeg ondersteunt de CIO 3.0 de organisatie bij het ontwikkelen en realiseren van de digitale strategie. Dit omvat het bieden van een superieure digitale klantervaring, het verbeteren van wendbaarheid en kostenreductie in de gehele waardeketen. De CIO 3.0 verkent actief nieuwe mogelijkheden voor omzetgroei, productverbetering en nieuwe businessmodellen in de digitale economie.
Het concept van digitale transformatie
We leven in een tijd van crises en ingrijpende maatschappelijke, economische en technologische veranderingen. Deze veranderingen hebben verstrekkende gevolgen en hebben grote impact op de continuïteit van veel organisaties, in diverse sectoren zoals zorg, onderwijs, energie en financiën.
De snelle evolutie van informatie- en communicatietechnologie, met ontwikkelingen zoals internet, mobiele apparaten, data-analyse, cloud, sensoren en kunstmatige intelligentie, leiden tot een disrupties die hele sectoren beïnvloeden. Digitale transformatie draait om het herdefiniëren van klantgerichte waardeproposities en het herinrichten van werkprocessen in een omgeving waar digitale technologieën een dominante rol spelen. Dit omvat het streven naar een betere gebruikerservaring, efficiëntie in bedrijfsprocessen en het werken volgens nieuwe bedrijfsmodellen.
Digitale transformatie betekent een intensief veranderingsproces op verschillende niveaus van een organisatie, inclusief producten/diensten, distributiekanalen, bedrijfsprocessen, ondersteunende technologie, kennis, vaardigheden en mindset van medewerkers. Het boek belicht diverse cases en voorbeelden van de verschillende facetten van digitale transformatie.
Wendbare ICT-functie organiseren
Om organisaties te faciliteren in deze digitale transformatie, moet de ICT-functie zelf ook transformeren. Historisch gezien evolueert ICT van een ondersteunende functie naar een cruciale factor die het succes of falen van een organisatie bepaalt.
De ICT-functie heeft zich historisch gezien in drie fasen ontwikkeld:
- ICT 1.0: als technisch georiënteerde functie.
- ICT 2.0: als bruggenbouwer tussen business en ICT.
- ICT 3.0: als integraal en strategisch onderdeel van de business.
Het overbruggen van de kloof tussen business en ICT is essentieel. In een tijd van toenemende digitalisering is integrale samenwerking cruciaal voor het behalen van succes en snelheid. In de wereld van ICT 3.0 is digitaal werken en communiceren de norm binnen het primaire proces. De klant staat centraal, fysieke en digitale dienstverlening versterken elkaar en er wordt gestreefd naar unieke klantervaringen. De ICT-functie moet hierop aansluiten. Het boek legt uit hoe organisaties kunnen werken naar dit toekomstperspectief.
De ICT-functie moet zich tijdig aanpassen en beschikken over de juiste ICT-capaciteiten om nieuwe digitale kansen te benutten en te ontwikkelen. Wendbaarheid is daarbij essentieel en vraagt om verandering op meerdere vlakken, waaronder mens en cultuur, architectuur en technologie, en proces en governance. Het boek biedt diepgaande inzichten over de benodigde veranderingen en hoe deze te realiseren.
rol van bestuur, businessmanagement en toezichthouders
De rol van de CIO 3.0 kan niet op zichzelf staan. Het bestuur en businessmanagement hebben een cruciale rol bij de sturing van de business-transformatie van de organisatie naar de digitale toekomst. Dit is een complex proces dat grote investeringen en kennisontwikkeling vereist. Het gaat niet langer alleen om een digitale strategie, maar om het omarmen van een strategie in de digitale wereld.
Het topmanagement moet de samenwerking met en verbinding tussen de business en de ICT-functie bevorderen, waarbij ze de zwakste schakel transformeren naar een even sterke schakel. Dit doen ze door het formuleren van een duidelijke digitale visie, het creëren van een digitale cultuur, het bevorderen van de integrale samenwerking tussen business en ICT en het waarborgen van betrokkenheid van de verschillende stakeholders. De verbinding wordt dan een krachtige motor voor groei en innovatie.
Tot slot
CIO 3.0 - Leiden met Digitale Transformatie fungeert als een wegwijzer voor leiders en professionals in het begrijpen van de complexe en veranderende omgeving, en in het nemen van actieve stappen om succesvol te zijn in dit tijdperk van voortdurende digitale verandering. Dit is niet alleen een kwestie van technologie, maar van leiderschap, aanpassing en het vermogen om de organisatie naar een digitale toekomst te leiden. Dit boek biedt een kompas om die reis te navigeren en de impact van digitale transformatie te begrijpen en om te zetten in daadwerkelijke vooruitgang.
Het boek is bedoeld voor directie, bestuurders, businessmanagers, toezichthouders, financiële en HR-managers, ICT-managers en ICT-professionals. Of het nu van begin tot eind of in willekeurige volgorde wordt doorgenomen, het boek biedt een gestructureerd overzicht van de immense veranderingen die onze tijd doormaakt, ondersteund door voorbeelden, visuele weergaves en cases en benadrukt wat dit betekent voor organisaties en hun leiders.
Over Zwiggelaar
Over Antoon van Luxemburg
Antoon van Luxemburg is sinds 2000 als adviseur verbonden aan M&I/Partners, adviesbureau voor management en informatie te Zeist.
Antoon legt graag de verbinding tussen mensen, organisatie en technologie. Een integrale blik op een verandering met ICT wordt steeds belangrijker. Antoon benadert een vraagstuk daarom vanuit meerdere invalshoeken om te komen tot de optimale mix in aanpak en teamsamenstelling. Naast zijn werk als adviseur is hij actief als interim-manager ICT en informatie management.
Antoon wordt geboeid door digitale innovatie en de rol van samenwerking met klanten hierin. Over dit onderwerp publiceerde hij meerdere artikelen. Onder druk van het huidige disruptieve tijdperk ontkomen organisaties niet aan digitale transformatie. Over de rol van de CIO (3.0) hierin en de wijze de noodzakelijke digitale innovatie te organiseren, treedt hij op als spreker.
