Dit nieuwe type organisatie, de exponentiële organisatie (ExO) heeft een ontwrichtend effect op bestaande organisaties en zorgt voor een nog kortere levensduur. Bij een exponentiële organisatie is de impact of de opbrengst disproportioneel groot, ten minste tien maal groter in vergelijking met soortgenoten, door het gebruik van nieuwe versnellende technologieën. ExO’s beschikken niet over grote personeelsbestanden of gebouwen en zij gebruiken vooral digitaal beschikbare informatie.
Er is een paradigmaverschuiving gaande: een omgeving die door digitale informatie wordt gevoed, levert fundamentele ontwrichtingen op. Overal in de wereldeconomie zijn die te vinden. Zij gaan gepaard met ingrijpende verschuivingen van fysieke omgevingen naar digitale informatieomgevingen. De snelheid van deze ontwikkelingen verloopt via een exponentieel groeipad en de prijs of de prestatie zal eens in de twee jaar verdubbelen. Onze blik op de wereld moet snel veranderen van een op fysieke en materialistische zaken gebaseerd perspectief naar een informatie- en kennisperspectief. Of we dat nu leuk vinden of niet.
Het traditionele lineaire denken werkt niet in een sterk versnellende non-lineaire en door internet gestuurde wereld. Het oude denken kan dit niet bijbenen en de traditionele lineaire organisaties worden door de exponentiële ontwikkelingen ontwricht. ExO’s beschikken nauwelijks over activa of personeel, maar wenden juist externe bronnen aan om hun doelen te bereiken. Personeel en gebouwen worden ingehuurd en zij gebruiken bij voorkeur digitale informatie die al beschikbaar is en waarvan de transportkosten vrijwel nihil zijn. Dit maakt hen bijzonder flexibel, terwijl hun marges razendsnel omhoog schieten. Ook schakelen zij hun klanten in en gebruiken hun communities in alle fasen van het productieproces. Ze groeien ongelooflijk snel omdat ze zich niet richten op het bezitten van een
markt maar op het inzetten van die markt voor hun eigen doelen. Volgens Ismail en Van Geest is sprake van een exponentiële organisatie als deze minimaal een verbetering van tien keer realiseert in output, gedurende vier tot vijf jaar. ExO’s hebben geleerd hoe zij zichzelf moeten organiseren in een op informatie gebaseerde wereld.
De auteurs beschrijven uitgebreid hoe de exponentiële organisatie werkt, hoe zij is gestructureerd en de operationele activiteiten kan opschalen. ExO’s hebben allemaal een hoger doel om iets radicaal te veranderen en zij hebben tien kenmerken die staan voor de interne mechanismen en externe bronnen die zij aanwenden om te komen tot exponentiële groei. Deze kenmerken komen uitgebreid aan bod in het boek.
Exponentiële organisaties zet het ons zo vertrouwde lineaire denken op zijn kop. Het is dan ook een confronterend en ontwrichtend boek. De auteurs gebruiken veel voorbeelden om hun gedachtegoed te ondersteunen, waardoor het geheel toegankelijk blijft. Het gehanteerde jargon is even wennen, maar een nieuw paradigma heeft nu eenmaal ook een nieuwe taal nodig.
Exponentiële organisaties is een baanbrekend boek dat scherp beschrijft wat er in onze samenleving aan de hand is. Of iedere organisatie in de toekomst een ExO zal worden, is de vraag. Als we de lijn van het boek volgen, zal dat antwoord echter niet lang op zich laten wachten.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
