De Klimaatalmanak heeft meer dan 300 pagina’s met zo’n 250 korte stukjes informatie ‘voor beginners’. Elk van die stukjes een individuele link naar een aantal artikelen voor de liefhebbers die zich meer willen verdiepen in de materie. Dat is bij elkaar een enorme hoeveelheid feitelijke informatie! Nog meer kan bijna niet!
Maar het blijft niet bij feiten. Het boek is nog aantrekkelijker gemaakt met tekeningen, grafieken, cartoons, quotes, een spel. En zelfs tips hoe je hierover in gesprek raakt. Dat is óók slim. Want het delen van slechts feiten overtuigt maar 3% van de mensen, terwijl een ‘motiverend gesprek’ aangaan dit percentage opkrikt naar 37%. Aldus de almanak, verwijzend naar statistieken uit de VS.
Gemak
De Klimaatalmanak begint met een interessante bespiegeling over gemak. De industriële revolutie bespaarde fysieke arbeid, en ook nu nog zijn veel uitvindingen bedoeld om iets fysiek makkelijker te maken. Daarnaast willen we onze individualiteit benadrukken, en daarvoor komen er ook steeds meer producten om dat makkelijk te maken. Denk aan sociale media, muziek- en film-afspeellijsten. We zijn bereid (veel) te betalen voor gemak. In de rij staan om te stemmen is ongemakkelijk, helemaal als je gewend bent om niet in de rij te hoeven staan voor je boodschappen, die je online kunt bestellen. Dat zal deels de lage opkomst bij verkiezingen verklaren.
Maar gemak leidt tot conformiteit, gebrek aan individualiteit, verlies van vaardigheden, van betekenisvolle ervaringen. Ongemakkelijke dingen doen we als sport (bergbeklimmen) of hobby (houtsnijden). Laten we er dus aan denken dat ongemakkelijke zaken heel bevredigend kunnen zijn. Gemak hoeft ons leven niet te beheersen. Mooi! Want dit boek gaat over een ongemakkelijke waarheid …
Nieuws onder de zon?
Nu las ik al veel boeken over het klimaat, en ik vroeg me af of ik nog wel iets nieuws zou lezen in deze almanak. Jawel, te veel om op te noemen! Een willekeurige selectie:
- Terrasverwarmers op propaan, die we tijdens Covid veel meer zijn gaan gebruiken, stoten enorm veel uit! Tien verwarmers die elke dag een paar uur aanstaan stoten evenveel uit als zes (!) gezinnen. Electrische zijn een factor 8 zuiniger.
- Een temperatuurstijging van 1% veroorzaakt een vermindering van oogstopbrengst van 10%. Daarnaast gaat bij een temperatuurstijging de stofwisseling van insecten omhoog, en die vreten dan nog meer van de oogst op. Bij een stijging van 2% verliest West-Europa 75% van de tarwe-oogst.
- Commerciële ruimtevaart levert 100x zoveel uitstoot per persoon op als een vliegreis. Een e-bike heeft 96% (!) minder uitstoot dan een elektrische auto.
Bekende feiten op een rijtje
Naast deze bijzondere onderwerpen is er natuurlijk veel aandacht voor het broeikaseffect, koolstof-uitstoot, bevolkingsgroei, bouw (beton), landbouw en vleesproductie, papier, ureum, de golfstroom, plastic, scheepvaart, oceaanverzuring, migratie, etc. etc. Het boek valt grofweg uiteen in 4 delen: de problemen (met definities en uitleg, mogelijke scenario’s en gevolgen), de oplossingen, de verantwoordelijkheden van verschillende partijen, de wegwijzers (wetenschappers, bedrijven, ngo’s).
Verdienen aan klimaatverandering
De almanak brengt ook wat semi-positief nieuws over klimaatverandering, met een cynische ondertoon (of verbeeld ik me dat?). Klimaatverandering kan bedrijven extra omzet opleveren in de vorm van hernieuwbare energie-oplossingen, afvang van CO2, nieuwe scheepvaartroutes en plekken voor olie- en gasboringen als het ijs op de Noordpool gesmolten is, meer vraag naar medicijnen bij een toename van malaria en dengue, meer vraag naar beveiligingsdiensten bij de toename van (voedsel-)conflicten, etc. Het is zeer duidelijk waarom niet alle landen en bedrijven er even happig op zijn om klimaatverandering tegen te gaan!
Het is nog niet te laat
De laatste pagina’s geven wat hoop: het is nog niet te laat, we hebben andere lastige problemen het hoofd geboden en overwonnen (polio). Oplossingen zijn misschien niet gemakkelijk, maar ze zijn er wel. En zo zijn we weer terug bij gemak. Zelf kunnen we ook al wat doen: verder lezen op de website, het boek delen met anderen, Ecosia gebruiken voor zoekopdrachten, politiek actief worden, er met anderen over praten, minder vlees eten, en zo nog wat heel gemakkelijke acties.
Compleet en aantrekkelijk
Dit is toch wel het ultieme klimaatboek, bijzonder compleet, en aantrekkelijk uitgevoerd met veel tekeningen en grafieken, een woordzoeker, en zelfs grappige cartoons. Erg uitnodigend om te lezen.
Het is een makkelijk leesbaar boek, dat zich heel goed leent voor een paar stukjes per dag, want alle stukjes staan op zichzelf. Daardoor zit er hier en daar wel wat overlap in het boek. Een ander voordeel van de stukje-bij-beetje-methode is dat het minder overweldigend is en de wat deprimerende feiten gedoseerd voorbijkomen.
De stukjes staan binnen de hoofdstukken niet in een strakke volgorde, dat maakt het wel afwisselend, maar heeft ook geleid tot wat lay-out fouten, en met hier en daar wat onduidelijke bijschriften. Dat kan aan de vertaling liggen, die in een enorm tempo, met veel vrijwilligers, heeft plaatsgevonden.
Met De Klimaatalmanak (en de website met uitgebreide onderbouwing) in de hand moet het weinig moeite kosten om twijfelaars te overtuigen. Maar eerst mijn ‘motiverende gesprekstechnieken’ oefenen …
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
