Monique Broekhoff gaat er in haar boek Omgevingscommunicatie & participatie vanuit dat strategisch omgevingsmanagement en communicatie vanaf het begin met elkaar moeten samenwerken. Het doel is te zorgen voor een zorgvuldig, voorspelbaar en navolgbaar proces, waarin alle belangen zijn gewogen voordat besluitvorming plaatsvindt, waarbij men structureel werkt aan het bouwen van vertrouwen.
Strategisch omgevingsmanagement
Strategisch omgevingsmanagement (SOM) is ontstaan bij grote projecten die spelen in en gevolgen hebben voor de fysieke ruimte, maar is ook toepasbaar op beleidsontwikkeling. Broekhoff koppelt in haar boek iedere stap van het omgevingsmanagement met communicatie: SOM-COM. Zij ziet dat communicatieprofessionals vaak nog veel te laat worden ingeschakeld, terwijl het werk van de omgevingsmanager – en van iedere manager overigens – vooral bestaat uit communiceren. Haar ervaring is dat omgevingsprocessen zorgvuldiger verlopen en betere resultaten opleveren als omgevingsmanagement en communicatie samen optrekken.
Omgevingsproces
Tijdens het omgevingsproces gaat je organisatie in onderhandeling met een bepaalde omgeving om haar opgave of project daar te realiseren. Belanghebbenden hebben wensen of behoeften met betrekking tot die omgeving en je eigen organisatie wil er ook iets mee. Al die belangen komen bij elkaar in het omgevingsproces. Voortgang boeken en de relaties goed houden, lukt alleen als er oplossingen komen die voor alle stakeholders acceptabel zijn. De meest effectieve manier van onderhandelen, is ernaar te streven zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de belangen van alle betrokken partijen. Je gaat het proces open in, je luistert en wilt begrijpen welke belangen er spelen. Van daaruit zoek je naar verschillende oplossingen en meerwaarde voor iedereen. Dit wordt wel de mutual gains approach genoemd. Je zorgt ervoor dat de gezamenlijke oplossing elke stakeholder meer biedt dan hij zelfstandig kan bereiken. Het zal duidelijk zijn dat goede communicatie hierbij onmisbaar is.
Omgevingsanalyse
Als omgevingsmanagement en communicatie samen een omgevingsanalyse maken, wordt duidelijk wat de belangrijkste issues zijn en wie de belangrijkste spelers zijn. Je moet vanuit beide optieken weten wie de omgeving is, wat mensen belangrijk vinden en wat bij hen aanslaat. Het gaat om goed samenwerken en dat lukt alleen met mensen die met elkaar kunnen communiceren en elkaar verstaan.
Broekhoff gebruikt de helft van haar boek om het SOM-COM stappenplan helder en inzichtelijk uit te werken. Daarna behandelt ze vier strategische interventies om conflicten op te lossen, vertrouwen te vergroten of belangen bij elkaar te brengen. Vervolgens komen beeldvorming en framing aan bod en gaat de auteur in op de Omgevingswet die participatie wettelijk verplicht. De laatste twee hoofdstukken gaan in op de gedragspsychologie en over de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat er naar je advies wordt geluisterd.
Omgevingscommunicatie & participatie is een vlot geschreven en toegankelijke handleiding om op een gestructureerde en communicatieve manier met stakeholders in je omgeving om te gaan. Zonder communicatie komt er nu eenmaal niets tot stand en het zou goed zijn als andere disciplines zich dit ook meer zouden gaan beseffen.
Dit artikel staat in het Septembernummer van Managementboek Magazine. Deze editie lees je hier >
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
