De Amerikaanse consultant-van-consultants en auteur Peter Block stelt dat alleen aandacht voor de inhoud niet voldoende is om mensen te helpen. Adviseren begint en eindigt met authentiek zijn. Zijn boek Feilloos adviseren is een praktisch handboek waarin onderwerpen aan bod komen zoals hoe je een vertrouwensrelaties opbouwt, de stappen bij het opstellen van een contract, hoe om te gaan met weerstand, hanteren van je eigen onzekerheid en die van de klant.
Definitie van een adviseur
In een tijd waarin sommige autoverkopers zich adviseur noemen, is het handig om duidelijk te zijn over wat een adviseur is en wat hem onderscheidt van anderen die ook iets gedaan willen krijgen in een organisatie, zoals managers. Over managers kunnen we kort zijn: Een manager is iemand die directe invloed heeft op de uitvoering, vanuit zijn formele- of positiemacht.
Een adviseur is iemand die in de positie zit om invloed uit te oefenen op een individu, een groep, een organisatie of een gemeenschap, maar die geen directe invloed heeft om veranderingen door te voeren.
Contractrelatie
Ik hoor sommigen nu al denken dat de autoverkoper in bovenstaande definitie ook een adviseur is. Maar zo bedoelt Block het niet, denk ik. Impliciet gaat het in Feilloos adviseren over degene die in een contractrelatie advieswerkzaamheden verricht die de cliënt of de organisatie helpen beter te functioneren. En dan blijft de onbeantwoorde vraag; is adviseur een beroep, een (tijdelijke) rol, een levenshouding, of….?
Feilloos adviseren 4.0
Block benadrukt dat persoonlijke relaties cruciaal zijn voor succes. Het boek is volgens hem een lange en gedetailleerde beschrijving van het ‘landschap van authenticiteit.’
Block hecht veel belang aan een goede contractering van de opdracht. Kernachtig, in veertien punten, vat hij zijn ideeën hierover samen in Grondregels voor de contractering. Verplichte lectuur voor iedereen die anderen beroepsmatig adviseert!
Fases
In het boek worden vijf fases van advieswerk elk in een zo’n veertig bladzijden overzichtelijk uitgewerkt. De fasen zijn: (1) Entree en contractering (2) verzamelen van gegevens (3) analyse en plan van actie (4) engagement en implementatie (5) uitbreiding, opnieuw beginnen of beëindiging. Block bespreekt elke fase in een apart deel. Wel is het verwarrend dat de titels van de zeven delen van het boek afwijken van de titels van de fasen.
Opsommingen
De lezer die snel even de theorie wil doornemen wordt teleurgesteld. Dat komt omdat het boek volstaat met voorbeelden, tips, checklists en opsommingen. Hoe nuttig en illustratief deze ook zijn, het leidt soms af van de lopende tekst. De lezer die houdt en leert van voorbeelden en opsommingen is er juist wel bij gebaat.
Enkele voorbeelden van opsommingen zijn:
- 8 kenmerken van de relatie cliënt-expert
- 16 manieren om een lastige klant te adviseren
- 16 manieren om een lastige klant te adviseren
- 7 vragen die leiden tot verandering
- 6 ideeën voor engagement en implementatie
- 13 suggesties voor een probleemoplossend virtueel uurtje
- 16 vragen om de cultuur te beoordelen.
Toegankelijk
Volgens Block geldt voor boeken dat het ontwerp net zo belangrijk is als de inhoud. Ideeën moeten volgens hem toegankelijk zijn en in alledaagse taal besproken worden en er moet voldoende witruimte en beelden -in dit geval cartoons- zijn om het patroon te doorbreken.
En voldoet het boek aan deze eisen? Met de alledaagse taal zit het wel goed, net als met de witruimte. Er staan cartoons in het boek, maar de kriebels lijken niet af te zijn.
Verbeterd
Het boek is in vergelijking met de vorige editie van 2010 verbeterd. Zo maakt het register het zoeken van bepaalde termen gemakkelijk net als de (erg gedetailleerde) inhoudsopgave.
Nieuw zijn ook de QR-codes die verwijzen naar Engelstalige aanvullende teksten en hulpmiddelen die ook op de website staan die hoort bij het boek. Verder zijn een paar nieuwe hoofdstukken toegevoegd en staan er een aantal nieuwe voorbeelden in. Block had altijd al een toegankelijke manier van schrijven en de vertaler is met een stofkam goed door de bestaande tekst heen gegaan, waardoor het nog leesbaarder is.
Virtueel
In het nieuwe hoofdstuk ‘Technologie: een verbintenis van mythe, gemak en het virtuele uurtje’ heeft een paragraaf de veelzeggende titel ‘Het einde van het toevallige contact.’ Gezien het voorgaande is het niet verwonderlijk dat Block, in dit tijdperk van thuiswerken en overleggen via het beeldscherm, zo zijn bedenkingen heeft bij het nut van adviseren zonder direct persoonlijk contact.
Standaardwerk
Feilloos adviseren is een leerboek, naslagwerk, handboek en ‘gereedschapskist’ dat nu nog net zo waardevol is als toen de eerste editie uitkwam. Het is een boek dat je van kaft tot kaft kunt lezen, maar ook bladerend.
Na ruim veertig jaar en wereldwijd meer dan 1 miljoen verkochte exemplaren, is het nog steeds een standaardwerk. Het hoort dan ook nog steeds thuis op de werktafel van elke (organisatie)adviseur.
Praktisch
Feilloos adviseren is een praktisch boek voor zowel de ervaren als de beginnende adviseur. Er staan in het boek een grote hoeveelheid ideeën die je ertoe aanzetten om na te denken over je eigen ervaringen en opvattingen. Daarnaast staan er ook veel suggesties in het boek over wat te doen en te laten. En dat alles om de klant beter te helpen bij het behalen van zijn doelen.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
