Professioneel reflecteren

1 Inleiding 9
1.1 Professionals als lezers 9
1.2 Toelichting op de inhoud van dit boek 11
1.3 Amsterdamse Zwerm 13
1.4 Toelichting bij centrale termen in dit boek 15

2 Wat is Professioneel reflecteren en wat heb je eraan? 19
2.1 Wat wij bedoelen en beogen met P-reflecteren 19
2.2 Vijf stappen in het proces van P-reflecteren 23
2.2.1 Start van het proces van P-reflecteren: free floating attention 24
2.2.2 Van vrij associëren naar het richten van de aandacht 26
2.2.3 P-reflecteren als met compassie verbinden: onderscheid tussen snappen en begrijpen 29
2.2.4 Aandacht voor het genereren van alternatieve opties 30
2.2.5 Voorbereiden op uitproberen van alternatieve opties 31
2.3 Opbrengst van P-reflecteren 33
2.3.1 Oogst 1: Beter presteren op de werkvloer 34
2.3.2 Oogst 2: Contrastrijker waarnemen 35
2.3.3 Oogst 3: Vermogen tot zelfsturend leren van werkervaringen 38
2.4 Terugblik 39

3 Hoe leer je Professioneel reflecteren? 41
3.1 Een route naar P-reflecteren 42
3.2 De eigen wijze van reflecteren onderzoekbaar maken 45
3.2.1 Eerste hulpbron: schriftelijk reflecteren 46
3.2.2 Tweede hulpbron: een ander/leerbegeleider 48
3.3 Complexiteit in beeld brengen: clusteren in deelvaardigheden 50
3.3.1 Cluster 1: basisvaardigheden van P-reflecteren 51
3.3.2 Cluster 2: concretiseringsvaardigheden 61
3.3.3 Cluster 3: vaardigheden om te conceptualiseren 73
3.3.4 Cluster 4: handelingsalternatieven genereren 86
3.3.5 Cluster 5: leervaardigheden 95
3.4 Slot 106

4 Stimuleren van Professioneel reflecteren in de praktijk 107
4.1 Start in begeleidingspraktijk: ontstaan van een lange lijst 107
4.2 Eigen visie op reflecteren uitgewerkt 108
4.3 Stappen in systematiseren: naar een kortere lijst 109
4.4 Verkort houvast 109
4.5 Toelichting bij het houvast: zoekvragen per item 112
4.5.1 Zoekvragen per item 112
4.6 Voorbeelden van hoe met het houvast te werken 129
4.7 Uitproberen in de praktijk 133
4.7.1 Introductie van het houvast 133
4.7.2 Introductie van de werking van het houvast 135
4.7.3 Inhoudelijk inzetten/toepassen (didactiek) van het houvast 137

Afsluiting 141
Over de auteurs 143
Literatuurlijst 147

Bijlage Houvast voor het waarnemen van kwaliteit van P-reflectie 151